Czy kłamstwo się opłaca?
Jak działa nasz mózg, gdy ktoś zmusza nas do kłamania, a jak gdy sami chcemy kogoś oszukać? Dzięki wygranej w konkursie Narodowego Centrum Nauki, Justyna Sarzyńska, psycholog SWPS, sprawdzi jak różne sytuacje, podczas których kłamiemy wpływają na pracę mózgu.
Problem niemówienia prawdy był już wielokrotnie podejmowany przez naukowców, jednak do tej pory nie uwzględniano różnic w pracy mózgu w zależności od źródła kłamania. W najnowszym projekcie psychologa SWPS w sposób innowacyjny zostanie wykonane zadanie, które umożliwi badanym samodzielne podejmowanie decyzji odnośnie tego, kiedy i czy w ogóle skłamać. – Osoby badane przejdą przez szereg wirtualnych randek, więc mimo że jest to zadanie w skanerze MRI (obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego), nie został w nim wykluczony aspekt społecznego kłamania – mówi Justyna Sarzyńska.
Badanie będzie pierwszym bezpośrednim porównaniem kłamania instruowanego i samodzielnego. Dotychczasowe wyniki świadczą o tym, że zarówno na poziomie poznawczym, jak i neurobiologicznym, takie sytuacje mogą zdecydowanie się od siebie różnić. – Wyniki nowych badań pozwolą na weryfikację użyteczności narzędzi sprawdzających kłamanie oraz rozszerzą wiedzę na jego temat. Wiedza ta zwiększy skuteczność wykrywacza kłamstw za pomocą MRI, co ma niebagatelne znaczenie nie tylko dla psychologów, ale też innych dziedzin nauki, jak również biznesu – dodaje autorka.
Na czym będzie polegać badanie? W skanerze wykorzystane zostanie autorskie zadanie Speed Dating Task, w którym badany bierze udział w serii wirtualnych randek. W trakcie każdej z nich odpowie na zadawane przez aktualnego rozmówcę pytania dotyczące jego postaw i poglądów. Po udzieleniu odpowiedzi, na ekranie pojawi się informacja zwrotna, mówiąca o tym, czy odpowiedź jest zgodna z poglądami rozmówcy. Na tej podstawie osoba badana jest w stanie odgadnąć jego postawę i przewidzieć, za jakie odpowiedzi uzyska pozytywną ocenę. – Zadaniem badanego jest zdobycie sympatii i jak największej liczby rozmówców, jednak sam decyduje, jaka strategia: bycie szczerym czy też dostosowywanie swoich odpowiedzi do poglądów drugiej osoby, przyniesie mu najwięcej korzyści. Zadanie to umożliwia samodzielne podejmowanie decyzji i to nas interesuje najbardziej – podsumowuje Justyna Sarzyńska.
– Mamy nadzieję, że nasze badania rozszerzą wiedzę o kłamaniu i sprawdzimy jak w momencie, w którym dana osoba sama decyduje o tym czy skłamać w sytuacji społecznej, reaguje mózg. Będziemy obserwować aktywność sieci związanej z teorią umysłu i odpowiadającej m.in. za odczytywanie i manipulowanie przekonaniami i intencjami innych osób – dodaje autorka badania.
--------------------------
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej to nowoczesne centrum naukowo-dydaktyczne, które oferuje interdyscyplinarne studia społeczno-humanistyczne w Warszawie, Wrocławiu, Sopocie, Poznaniu
i Katowicach. Od 16 lat uczelnia jest jednym z najważniejszych ośrodków studiów psychologicznych w kraju. Obecnie kształci około 14,4 tys. studentów. Uczelnia posiada uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora w dyscyplinach: psychologia (w Warszawie i Wrocławiu), kulturoznawstwo, socjologia i prawo oraz doktora habilitowanego w dyscyplinach psychologia (w Warszawie i Wrocławiu)
i kulturoznawstwo. Tradycją SWPS są cykle otwartych imprez naukowych, popularnonaukowych
i kulturalnych. Częstymi gośćmi uczelni są światowej sławy naukowcy, znani artyści i przedstawiciele świata mediów. SWPS jest organizacją społecznie odpowiedzialną, m.in. wspiera rozwój sztuki, realizując cykl wydarzeń Kultura Wysokich Napięć.
