Wyższa Szkoła Straży Granicznej

Wyższa Szkoła Straży Granicznej została utworzona 1 października 2023 r. na mocy rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 1 września 2023 r. w sprawie utworzenia Wyższej Szkoły Straży Granicznej. Jest uczelnią publiczną – uczelnią służb państwowych w rozumieniu ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Pod kątem organizacji i zakresu działania jako uczelni podlega pod Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, natomiast jako jednostka organizacyjna Straży Granicznej jest nadzorowana przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, wchodzi w skład Straży Granicznej i działa na podstawie ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej.

Uczelnia została utworzona w wyniku przekształcenia (funkcjonującego do 30 września 2023 r.) Centralnego Ośrodka Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego w Koszalinie, który w trakcie 31 lat istnienia wyszkolił ponad 132 tysiące absolwentów i ponad 2,5 tysiąca oficerów. Przejmując cały obszar kompetencyjny, poszerzony o kształcenie akademickie, Wyższa Szkoła Straży Granicznej stała się koronną częścią systemu edukacyjnego formacji.

Wyższa Szkoła Straży Granicznej jest uczelnią resortową. Kształci funkcjonariuszy Straży Granicznej na poziomie akademickim.

Prowadzi studia pierwszego stopnia na kierunku Bezpieczeństwo granicy państwowej w trzech specjalizacjach: cudzoziemskiej (migracyjnej), operacyjno-śledczej i granicznej. Studentami WSSG są wyłącznie  funkcjonariusze Straży Granicznej (obecnie na I roku studiów kształcenie realizuje 40 studentów). Prowadzony przez Uczelnię kierunek o profilu praktycznym w ponad 60 % składa się z zajęć kształtujących umiejętności, w tym 960 godzin praktyk zawodowych odbywanych w jednostkach organizacyjnych Straży Granicznej. Studia realizowane w systemie stacjonarnym trwają 6 semestrów, są bezpłatne. 

Wyższa Szkoła Straży Granicznej zapewnia kompleksowe przygotowanie funkcjonariuszy do realizacji ustawowych zadań w ochronie granicy państwowej szkoląc funkcjonariuszy na wszystkich poziomach kwalifikacji zawodowych w Straży Granicznej - od szkolenia podstawowego i podoficerskiego, przez kurs chorążych, po przeszkolenie specjalistyczne do mianowania na pierwszy stopień oficerski SG.

Oferta szkoleniowa WSSG to również ponad 130 tytułów odrębnych kursów doskonalących i szkoleń specjalistycznych realizowanych w ramach centralnego doskonalenia zawodowego funkcjonariuszy i pracowników prowadzonych w formie stacjonarnej, jak i e-learnigowej w oparciu o platformę intranetową Straży Granicznej.

W ramach obszarów merytorycznej odpowiedzialności profil szkoleniowo-edukacyjny Uczelni obejmuje:

• czynności operacyjno-rozpoznawcze i dochodzeniowo-śledcze na poziomie przestępczości zorganizowanej, z uwzględnieniem zagadnień związanych z terroryzmem, handlem ludźmi
• i ochroną dóbr kultury;
• kontrolę radiometryczną i ochronę radiologiczną, w tym przewóz towarów niebezpiecznych, transgraniczne przemieszczanie odpadów i kontrolę transportu drogowego;
• taktykę i techniki interwencji, w tym przygotowanie instruktorów do prowadzenia zajęć z zakresu sztuk walki, wykorzystania środków przymusu bezpośredniego i walki wręcz;
• taktykę i techniki jazdy - trening jazdy bezpiecznej, ekonomicznej i taktycznej;
• kompetencje morskie, w tym kontrolę jednostek pływających, prowadzenie działań interwencyjnych i ratunkowych na morzu w oparciu o STCW (konwencja dotycząca standardów szkoleń marynarzy i pełnienia wacht - ang. International Convention on Standards of Training, Certification and Watchkeeping) i indywidualne techniki ratunkowe (Basic safety training in personal survival techniques);
• kompetencje kierownicze i logistyczne;
• bezpieczeństwo i higienę pracy, kwalifikowaną pierwszą pomoc;
• psychologię, w tym komunikację interpersonalną, negocjacje, zarządzanie stresem;
• naukę i doskonalenie języków obcych.

Z dniem 1 lipca 2024 r. w Zakładzie Operacyjno-Rozpoznawczym uruchomiono nową komórkę dydaktyczną - Zespół Cyberrozpoznania i Analizy Kryminalnej, co pozwoli na uzupełnienie obecnie funkcjonującego modelu szkoleń pionu operacyjno – śledczego Straży Granicznej o obszar analizy kryminalnej i czynności cyberrozpoznania w oparciu o sieć Internet.

Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsud­skiego w Koszalinie jest jedną z trzech szkół, kształcącą kadry dla współczesnej Straży Granicz­nej. Wywodzi się z Bałtyckiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza, która na przestrzeni lat została przekształcona w Bałtycki Oddział WOP. Następnie, po utworzeniu Straży Granicznej, powstały dwie niezależne jednostki: Bałtycki Oddział SG i Ośrodek Szkolenia SG. Po ich likwidacji, 19 marca 1992 roku powstał Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej.

Głównym zadaniem realizowanym przez Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej jest szkolenie i doskonalenie zawodowe funkcjonariuszy i pracowników Straży Granicznej. Ośrodek przygotowuje do realizacji zadań służbowych funkcjonariuszy służby przygotowawczej w ramach szkolenia podstawowego i szkolenia w zakresie szkoły podoficerskiej oraz funkcjonariuszy w służbie stałej podczas szkolenia w zakresie szkoły chorążych oraz przeszkolenia specjalistycznego do mianowania na pierwszy stopień oficerski SG.

Ponadto oferta szkoleniowa Ośrodka obejmuje szkolenia specjalistyczne i kursy doskonalące realizowane w ramach doskonalenia zawodowego centralnego prowadzonego w formie stacjonarnej oraz e-learnigowej, w oparciu o platformę Intranetową Straży Granicznej (w kursach i szkoleniach mogą uczestniczyć funkcjonariusze oraz pracownicy Straży Granicznej w miejscu pracy/służby).

Zgodnie z podziałem obszarów kompetencji merytorycznych pomiędzy ośrodkami szkolenia Straży Granicznej, COSSG specjalizuje się w n.w. zakresach:

• realizacja czynności operacyjno – rozpoznawczych oraz dochodzeniowo – śledczych na poziomie przestępczości zorganizowanej z uwzględnieniem zagadnień związanych z terroryzmem, handlem ludźmi oraz ochroną dóbr kultury,
• kontrola radiometryczna i ochrona radiologiczna,
• przewóz towarów niebezpiecznych, transgraniczne przemieszczanie odpadów, kontrola transportu drogowego,
• kształcenie kompetencji kierowniczych, zarządzanie zasobami ludzkimi, rozwój potencjału własnego kierownika, etykieta, savoir-vivre i protokół dyplomatyczny w służbie
• przygotowanie funkcjonariuszy do pełnienia służby w ochronie morskiej granicy państwowej, w tym interwencji na jednostkach pływających,  oraz realizacja kursów i szkoleń adresowanych do funkcjonariuszy jednostek pływających Straży Granicznej niezbędnych do pełnienia służby, a także w oparciu o wymogi konwencji STCW,
• przygotowanie do egzaminów na sternika motorowodnego oraz motorowodnego sternika morskiego,
• kształcenie z zakresu logistyki (gospodarowanie mieniem, realizacja zamówień publicznych, gospodarka finansowa, materiałowa, magazynowa),
• doskonalenie techniki jazdy pojazdami służbowymi (samochody osobowe, terenowe i motocykle),
• szkolenie i doskonalenie umiejętności z zakresu taktyki i techniki interwencji (w tym szkolenia dla instruktorów TTI),
• szkolenia informatyczne z użytkowania programów komputerowych MS Office: EXCEL, WORD, POWER POINT, SI Pobyt V2,
• kształcenie kompetencji językowych,
• kursy z zakresu psychologii,
• przygotowanie pedagogiczne w Straży Granicznej.

NABÓR

Nabór do służby w Straży Granicznej prowadzony jest w następujących jednostkach:

• Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej w Przemyślu
• Karpacki Oddział Straży Granicznej w Nowym Sączu
• Morski Oddział Straży Granicznej w Gdańsku
• Nadbużański Oddział Straży Granicznej w Chełmie
• Nadodrzański Oddział Straży Granicznej w Krośnie Odrzańskim
• Nadwiślański Oddział Straży Granicznej w Warszawie
• Podlaski Oddział Straży Granicznej w Białymstoku
• Śląski Oddział Straży Granicznej w Raciborzu
• Warmińsko-Mazurski Oddział Straży Granicznej w Kętrzynie
• Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej w Koszalinie
• Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie
• Ośrodek Szkoleń Specjalistycznych Straży Granicznej w Lubaniu
• Komenda Główna Straży Granicznej

WYMAGANIA

Służbę w Straży Granicznej może pełnić osoba:

• posiadająca wyłącznie obywatelstwo polskie;
• o nieposzlakowanej opinii;
• niekarana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe;
• korzystająca w pełni z praw publicznych;
• posiadająca co najmniej średnie wykształcenie;
• posiadająca zdolność fizyczną oraz psychiczną do służby w formacjach uzbrojonych;
• gotowa podporządkować się szczególnej dyscyplinie służbowej;
• dająca rękojmię zachowania tajemnicy stosownie do wymogów określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych;
• mająca uregulowany stosunek do służby wojskowej (warunku tego nie stosuje się do kobiet oraz absolwentów szkół wyższych);
• która pozytywnie zaliczy procedurę kwalifikacyjną.

więcej...

Służba przygotowawcza w Straży Granicznej

Funkcjonariusze Straży Granicznej, bezpośrednio po przyjęciu do służby w jednostkach organizacyjnych Straży Granicznej lub komórkach organizacyjnych Komendy Głównej Straży Granicznej, kierowani są na szkolenie do jednego z trzech ośrodków szkolenia SG. Na zakończenie szkolenia podstawowego przeprowadzany jest egzamin końcowy, który stanowi warunek jego ukończenia i kontynuowania nauki w ramach szkolenia w zakresie szkoły podoficerskiej.

W ramach tego szkolenia realizowana jest 21 – dniowa praktyka zawodowa w macierzystych jednostkach organizacyjnych, której celem jest zapoznanie funkcjonariuszy z praktycznym pełnieniem służby granicznej poprzez wykorzystanie już nabytych wiadomości i umiejętności.

Ukończenie szkolenia w zakresie szkoły podoficerskiej następuje po uzyskaniu pozytywnych wyników z wszystkich działów tematycznych realizowanych w ramach szkolenia zawodowego, a także ocen z przedmiotów wchodzących w skład szkolenia wspierającego oraz pozytywnym zdaniu egzaminu końcowego.

Cały cykl szkoleniowy trwa pół roku, a każde ze szkoleń ok. 3 miesięcy.

Po powrocie do macierzystych jednostek organizacyjnych funkcjonariusze realizują zadania służbowe na wyznaczonych stanowiskach i mogą zostać skierowani na szkolenia specjalistyczne i kursy doskonalące do ośrodka szkolenia w ramach tzw. centralnego doskonalenia zawodowego. Ponadto wszyscy funkcjonariusze Straży Granicznej uczestniczą w lokalnym doskonaleniu zawodowy w wymiarze 5 godzin dydaktycznych w kwartale oraz w zajęciach z wychowania fizycznego i kwartalnych treningach strzeleckich.

Służba stała w Straży Granicznej

Funkcjonariusze, którzy są w służbie stałej mogą ubiegać się o przyjęcie na szkolenie w zakresie szkoły chorążych. Zainteresowani składają prośbę wraz z niezbędnymi dokumentami do kierownika jednostki organizacyjnej lub kierownika komórki organizacyjnej, w której funkcjonariusz został mianowany na stanowisko służbowe.

Postępowanie kwalifikacyjne polega na ustaleniu na podstawie informacji zawartych w prośbie kandydata, załączonych do niej dokumentów oraz ankiecie, czy zostały spełnione warunki wymagane od kandydata do odbycia szkolenia, o umożliwienie którego się ubiega.

Na podstawie wyników postępowania kwalifikacyjnego kierownik jednostki organizacyjnej lub kierownika komórki organizacyjnej podejmuje decyzję o zakwalifikowaniu funkcjonariuszy na szkolenie. Ukończenie szkolenia następuje po uzyskaniu pozytywnych wyników z wszystkich działów tematycznych realizowanych w ramach szkolenia zawodowego, zaliczeń z przedmiotów wchodzących w skład szkolenia wspierającego oraz pozytywnym zdaniu egzaminu na zakończenie szkolenia.

Szkolenie w zakresie szkoły chorążych realizowany jest stacjonarnie w Ośrodku szkolenia i trwa 6 tygodni.

Słuchacze szkolenia w zakresie szkoły chorążych podczas szkolenia realizują zagadnienia związane z profesjonalną realizacją ustawowych zadań Straży Granicznej oraz kierowaniem doraźnym zespołem funkcjonariuszy. Nabywają wiadomości i umiejętności w szczególności z zakresu: analizy zadania do służby, postawienia zadań podwładnym oraz określenia warunków budowania efektywności zespołu. Ponadto treści programowe uwzględniają zakres wybranych zagadnień prawa, które warunkują prawidłowe wykonywanie przyszłych zadań służbowych przez absolwentów szkolenia.

Po zakończeniu szkolenia w zakresie szkoły chorążych funkcjonariusze otrzymują świadectwa a następnie udają się do macierzystych jednostek organizacyjnych Straży Granicznej, gdzie zostają mianowani na pierwszy stopień w korpusie chorążych, a następnie podejmują dalszą służbę na przewidzianych dla nich stanowiskach.

Przeszkolenie specjalistyczne do mianowania na pierwszy stopień oficerski Straży Granicznej

Funkcjonariusze ubiegający się o przyjęcie na przeszkolenie specjalistyczne wymagane do mianowania na pierwszy stopień oficerski Straży Granicznej w zakresie kształcenia kompetencji kierowniczych składają prośbę wraz z niezbędnymi dokumentami, za pośrednictwem odpowiedniej komórki właściwej w sprawach osobowych, do komendanta właściwego ośrodka szkolenia o umożliwienie przystąpienia do postępowania kwalifikacyjnego. Kierownik jednostki organizacyjnej albo komórki organizacyjnej opiniuje prośbę, wyrażając w formie pisemnej, swoje stanowisko w sprawie istnienia potrzeby służbowej odbycia przeszkolenia specjalistycznego przez funkcjonariusza.

Postępowanie kwalifikacyjne składa się z dwóch etapów. Pierwszy etap postępowania kwalifikacyjnego polega na ustaleniu na podstawie informacji zawartych w prośbie kandydata, załączonych do niej dokumentów oraz ankiecie, czy zostały spełnione warunki wymagane od kandydata do odbycia szkolenia, o umożliwienie którego się ubiega.

Komendant ośrodka szkolenia informuje kandydatów o wynikach pierwszego etapu postępowania kwalifikacyjnego za pośrednictwem odpowiedniego przełożonego właściwego w sprawach osobowych. W przypadku pozytywnego wyniku pierwszego etapu postępowania kwalifikacyjnego kierownik jednostki organizacyjnej albo komórki organizacyjnej, w której kandydat pełni służbę, kieruje go do ośrodka szkolenia na drugi etap postępowania kwalifikacyjnego.

Drugi etap postępowania kwalifikacyjnego składa się z:

• pisemnego testu kwalifikacyjnego obejmującego wiedzę kandydatów z zakresu wybranych zagadnień prawa i kryminalistyki, zagadnień dotyczących ochrony granicy państwowej, zagadnień dotyczących postępowania wobec cudzoziemców, kontroli ruchu granicznego i bezpieczeństwa w komunikacji oraz użycia środków przymusu bezpośredniego i broni palnej;
• rozmowy kwalifikacyjnej w zakresie określenia predyspozycji kierowniczych kandydatów.

Warunkiem pozytywnego zakończenia drugiego etapu postępowania kwalifikacyjnego jest zaliczenie testu kwalifikacyjnego i uzyskanie pozytywnej oceny z rozmowy kwalifikacyjnej.

Test kwalifikacyjny składa się z zestawu 80 pytań i arkusza odpowiedzi. Test kwalifikacyjny trwa 120 minut. Za każdą prawidłową odpowiedź kandydat uzyskuje 1 punkt. Maksymalnie z testu kandydat może uzyskać 80 punktów. Warunkiem zaliczenia testu kwalifikacyjnego jest uzyskanie co najmniej 56 punktów.

Na podstawie wyników postępowania kwalifikacyjnego Komendant Główny Straży Granicznej podejmuje decyzję o zakwalifikowaniu funkcjonariuszy na szkolenie, zgodnie z limitami przydzielonymi poszczególnym jednostkom organizacyjnym Straży Granicznej i komórkom organizacyjnym Komendy Głównej Straży Granicznej.

Tematyka przeszkolenia specjalistycznego do mianowania na pierwszy stopień oficerski Straży Granicznej, zwanego przeszkoleniem specjalistycznym, związana jest z kształceniem kompetencji kierowniczych w odniesieniu do ustawowych zadań Straży Granicznej, w szczególności zaś jego celem jest przygotowanie przyszłych oficerów do samodzielnego kierowania zespołami ludzi. Istota wykonywanej pracy na stanowisku kierowniczym w Straży Granicznej łączy kompetencje specjalistyczne w działalności służbowej z kompetencjami kierowniczymi. Do wybranych zadań realizowanych w pionach: granicznym, cudzoziemskim i częściowo operacyjno-śledczym realizowanych na poziomie kierowania komórką wewnętrzną w strukturze organizacyjnej jednostki organizacyjnej SG, w programie odniesiono kompetencje kierownicze tj. planowanie, organizowanie i kontrolę realizacji zadań. Ponadto podczas przeszkolenia specjalistycznego słuchacze kształtować będą kompetencji tzw. miękkie, które pozwolą im właściwie kształtować relacje ze swoimi podwładnymi, dbać o ich rozwój, a także budować własny potencjał zawodowy.

Przeszkolenie specjalistyczne trwa ok. 3 miesiące i może być realizowane w formie stacjonarnej lub zaocznej. Uzupełnieniem działów zawodowych są zajęcia realizowane w ramach tzw. szkolenia wspierającego. Integralną częścią kursu oficerskiego jest praktyka zawodowa realizowania w macierzystych jednostkach organizacyjnych. Praktyka ma wymiar 40 godzin i jej celem jest realizacja zadań związanych z kształconymi podczas kursu kompetencjami z zakresu kierowania zespołem ludzkim. Zaliczenie praktyki jest elementem niezbędnym do ukończenia przeszkolenia specjalistycznego.

Na zakończenie słuchacze zdają egzamin oficerski przed komisją powołaną przez Komendanta Głównego Straży Granicznej.

Absolwenci przeszkolenia specjalistycznego mianowani są na pierwszy stopień oficerski Straży Granicznej podczas uroczystej promocji, a następnie udają się do macierzystych jednostek organizacyjnych Straży Granicznej, gdzie podejmują dalszą służbę na przewidzianych dla nich stanowiskach.

Przykładowe testy kwalifikacyjne